Powstanie Luisa Riela

Wydarzenia związane z powstaniem Louisa Riela w Saskatchewan w 1869 i 1885 r. spotęgowały narodowe konflikty francusko-angielskie, których pragnęli uniknąć obaj antagoniści polityczni: liberał Wilfrid Laurier oraz konserwatysta John A. Macdonald. Przywódca powstania francuskich metysów nad Czerwoną Rzeką stał się już w 1869 r. swego rodzaju bohaterem w opinii wielu przeciwników unii oraz wśród separatystów francuskich. Pojmany do niewoli po stłumieniu drugiego jego wystąpienia w 1885 r., został uznany przez brytyjskich Kanadyjczyków za zdrajcę. W oczach wielu francuskich Kanadyjczyków był on patriotą i bohaterem walczącym w obronie pokrzywdzonej ludności francuskiego pochodzenia. Brytyjskie Ontario zażądało dla niego kary śmierci, francuski Quebec wołał o łaskę dla Riela. Egzekucja Louisa Riela wykonana w listopadzie 1885 r. wywołała protesty w Quebecu i pozbawiła tam konserwatywne stronnictwo premiera Macdonalda wielu zwolenników. W czasie wyborów w 1887 r. konserwatyści musieli odejść z rządu Quebecu i oddać władzę francuskim narodowym liberałom z Honore Mercierem (1840—1894) na czele. Nowy premier Quebecu nie był zwolennikiem anty klerykalizmu, stał po stronie ultramontanów i sprzymierzył się z liberałami Lauriera w rządzie federalnym oraz stronnictwem liberalnym Mowata w Ontario.